Evrim,bu sefer iş üstünde yakalandı. Bilim insanları, Avustralya kertenkele türüne ait bir sürüngenin yumurtlamaktan kaçınıp neden doğurmayı tercih ettiğinin şifrelerini çözdü.
New South Wales’in sıcak kıyı ovaları boyunca, sarı karınlı, üç parmaklı kum kertenkeleleri, çoğalmak için yumurtalarını bırakırlar. Ancak, daha yükseklerde ve soğuk dağlarda yaşayan aynı türe ait bireyler, nesillerini devam ettirmek için doğum yapıyorlar.
National Geographic’te yer alan habere göre, sadece bunun dışında iki modern çağın sürüngeni, – başka bir kum kertenkelesi türü ve Avrupa kertenkelesi- iki türlü de üreyebilmektedir. Evrimsel kayıtlar, yüz sürüngen soyun geçmişte yumurtlamaktan doğuma geçiş yaptığını göstermektedir. Günümüzde ise yılan ve kertenkelelerin yaklaşık %20’si doğurmaktadır.
East Tennessee State Üniversitesi’nden araştırmanın yazarlarından James Stewart, modern çağın sürüngenlerinin yavrularının uzun bir evrimsel zaman çizelgesi içinde anlık bir poz olarak karşılarına çıkarken, sarı karınlı-üç parmaklı kum kertenkelesinin bu ikili davranışı bu nedenle bilim insanlarına nadir bir inceleme alanı sunduğunu söylüyor. : Sürecin farklı aşamalarında olan nüfusların arasındaki farklılıkları inceleyerek, bir üreme davranışından diğerine geçişin neye benzediğini ortaya koyabilirsiniz.
Yumurtlamadan Doğurmaya Geçiş Besin Sorunu Yaratır
Sürüngenlerde yumurtlamaktan yavru doğurmaya geçişteki en büyük gizemlerinden biri, doğumdan önce bebeğin nasıl beslendiğidir. Memelilerde, plasentanın temel görevi, gelişmekte olan fetusun gereksinim duyduğu besin maddelerini anneden bebeğe aktarmak, fetusun metabolizma neticesi ürettiği atık ürünleri annenin dolaşımına aktarmak ve yine anne ile bebek arasında oksijen ve karbondioksit alışverişini sağlamaktır.
Yumurtlayan türlerde ise, embriyo, besini yumurtanın sarısından almakla beraber, gözenekli kabuktan emilen kalsiyum da onlar için önemli bir besin kaynağıdır. Bazı balık ve sürüngenler iki doğum çeşidini de kullanmaktadır. Anne yumurtaları oluşturur ancak embriyonik gelişimin son evrelerine kadar vücudu içinde onları korur. Bu adaptasyon süreci potansiyel bir besin sorunu yaratır. İnce kabuk az kalsiyuma sahiptir ve yavru sürüngenlerde besin eksikliklerine sebep olabilir.
Kum kertenkeleleri hakkında yıllarca çalışan Stewart ve ekip arkadaşları, sarı karınlıüç parmaklı kum kertenkelesi rahim yapısı ve kimyasına bakarak besin problemi hakkında ipuçları bulmaya çalıştılar. Stewart, ” Şimdi görüyoruz ki rahim kalsiyum salgılayarak embriyoya katılıyor. Bu basitçe sürüngelerdeki plasenta evriminin erken dönemlerinde mevcut” diyerek vardıkları sonucu açıklıyor.
Evrimsel Geçiş Şaşırtıcı Derecede Basit
Her iki doğum türünde de evrimsel ödünler bulunmaktadır. Yumurtalar dış tehditlere ve sıra dışı hava şartlarına karşı savunmasızdır. Rahim içinde ise anneye daha fazla yük biner. Kum kertenkeleleri için, sıcak iklimlerde gelişimin son haftasında anne yumurtaların üzerine yatarak korumayı tercih ederken, sert iklimlerde yaşayan anne ise, tam tersine , yavrularını korumak için vücudunun içinde uzun süre tutmayı tercih ediyor.
Stewart, “Araştırma sonuçlarına göre, genel olarak sürüngenlerde yumurtalamadan, doğum yapmaya geçiş oldukça yaygın, çünkü göreceli olarak geçiş yapmak oldukça basit” diyor. ” Genel olarak geçişin çok karmaşık olduğunu düşünme eğilimindeyizdir, fakat bazı vakalar düşündüğümüzden çok daha basit gözüküyor.”
Kum kertenkelelerinin evrimiyle ilgili araştırma, 16 Ağustos’ta Morpohology dergisinde yayımlandı.
Çeviri: Reha BAŞOĞUL
Fotoğraf: Rebecca A. Pyles