“… Ülke, mahvolacak derecede bir bölünmeye uğrar ve Hükümetle Meclis de bunu kabul ederse,
millet hiç bir şey dinlemeden isyan etmelidir.”
/ Gazi Mustafa Kemal ATATÜRK
* Sadi Borak, Atatürk’ün Resmi Yayınlara Girmemiş Söylev, Demeç,
Yazışma ve Söyleşileri, Kırmızı Beyaz Yayınları s.145
7 Haziran 2015 Genel Seçimleri Öncesi Resmi Gazete’de yaymlanan haliyle 20 Parti milletvekili aday listesini bağımsız adaylar ile birlikte açıkladı. Aday Listesi’nde 165 Bağımsız aday ile birlikte partilerin aday sayıları şöyle oluştu:
2015 Genel Seçimlerinde Partilerin Kesinleşmiş Milletvekili Adayları Sayısı
TÜRKİYE’Yİ YÖNETMEYE TALİP ADAYLARIN SADECE %47’Sİ ÜNİVERSİTE MEZUNU
9861 aday içerisinden 2 tanesinin öğrenim durumu YSK (Yüksek Seçim Kurulu) listesinde gözükmezken, kalan adayların %47’si Yüksek öğretim, %37’si Orta Öğretim, %16’sı ise ilkokul mezunu. Komünist Parti’nin 550 milletvekili adayının kadın olarak belirlemesi örneğinde olduğu gibi, adayların cinsiyet ve bunun dışında yaş bilgisinin de olması gerektiğini düşünsek de YSK’nın açıkladığı kesin aday listesinde, seçmen açısından önemli olmasına rağmen bu bilgilere yer verilmemesi YSK’nin eksikliğinden kaynaklanıyor ki 2015 yılı itibariyle kabul edilemez bir durum. Bunun dışında Türkiye’yi yönetmeye adayların yüksek lisans, doktora gibi farklılıkların da aday listesine yansımaması yine seçmen tercihleri açısından büyük bir eksiklik ve karar verilmesini zorlaştıran nitelik ve nicelik ayrımını yapmamıza engel bir başka bir durum olarak karşımıza çıkıyor.
Partilere Göre Milletvekili Adaylarının Öğrenim Durumları
Partilere göre öğrenim durumlarına baktığımızda; yüksek öğrenim mezunu aday sayısı en çok olan partiler sırasıyla AKP, MHP,CHP,Vatan, Bağımsız Türkiye Partisi geliyor. AKP’li adayların %92’si Üniversite Mezunu iken, MHP’nin ve CHP’nin üniversite mezunu aday oranı %79’a tekabül ediyor. En çok ilkokul mezunu olan partiler ise Halkın Kurtuluş Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi, Demokratik Sol Parti, Demokrat Parti ve Millet Partisi olarak karşımıza çıkıyor. Ortaokul mezunları ise partiler arasında diğer öğrenim durumlarına göre daha dengeli bir şekilde dağılıyor.
Partilere Göre Adayların Öğrenim Durumlarının Dağılımı
ADAYLAR ARASINDA HER 5 ADAYDAN BİRİ SERBEST MESLEK SAHİBİ, HER 10 ADAYDAN BİRİ EMEKLİ
YSK kesin aday listesinde meslekleri olmayan ve anlaşılmayacak şekilde yazılan 18 aday mevcut. Bunlar dışında kalan küme içinde baktığımızda; adayların %20,5’u serbest meslekte iken %9’u kendilerini emekli olarak işaretlemiş. Ancak kendilerini emekli dışında emekli öğretmen, emekli albay gibi tanımlayanlarla beraber emekli sayısı 1012’ye çıkıyor. Bu bir anlamda her 5 adaydan biri serbest meslek sahibi iken, her 10 adaydan birini emekli yapıyor. Kendini işçi olarak niteleyen adaylar %8,9 oranda iken, daha sonra avukat %4,6, esnaf %4,4 ve ev hanımı %3,8 olarak yer alıyor. (HDP’li adaylar kendilerini “ev emekçisi” olarak tanımlıyorlar, ancak biz veri açısından “ev hanımı” kategorisine dahil ettim.)
Parti adaylarının belirttiği mesleklere göre aday sayıları
PARTİ ADAYLARININ MESLEK AĞIRLIKLARINA GÖRE AĞ ANALİZİ
AKP Milletvekili Adayları Meslek Profili
CHP Parti Milletvekili Adayları Meslek Profili
MHP Milletvekili Adayları Meslek Profili
Vatan Partisi Milletvekili Adayları Meslek Profili
Saadet Partisi Milletvekili Adayları Meslek Profili
HDP Milletvekili Adayları Meslek Profili
Anadolu Partisi Milletvekili Adayları Meslek Profili
Bağımsız Milletvekili Adayları Meslek Profili
Bağımsız Türkiye Partisi Milletvekili Adayları Meslek Profili
Demokrat Parti Milletvekili Adayları Meslek Profili
DSP Milletvekili Adayları Meslek Profili
DYP Milletvekili Adayları Meslek Profili
HAK VE ADALET PARTİSİ Milletvekili Adayları Meslek Profili
HALKIN KURTULUŞ PARTİSİ Milletvekili Adayları Meslek Profili
KOMÜNİST PARTİ MİLLETVEKİLİ ADAY LİSTESİ
LİBERAL DEMOKRAT PARTİ Milletvekili Adayları Meslek Profili
MERKEZ PARTİ MİLLETVEKİLİ ADAYLARI MESLEK PROFİLİ
MİLLET PARTİSİ Milletvekili Adayları Meslek Profili
TOPLUMSAL UZLAŞMA PARTİSİ Milletvekili Adayları Meslek Profili
YURT PARTİSİ MİLLETVEKİLİ ADAYLARI MESLEK PROFİLİ
HAK VE ÖZGÜRLÜKLER PARTİSİ MİLLETVEKİLİ ADAYLARI MESLEK PROFİLİ
HER 3 ADAYDAN 1’İ TİCARET SEKTÖRÜNDEN!
Parti adaylarının aday listelerinde belirtilen mesleklerini sektörel olarak grupladığımızda (Örneğin, eğitmen, öğretmen,akademisyen mesleklerini EĞİTİM sektöründe grupladığımız gibi) ve dağılımına baktığımızda her 3 adaydan 1’i TİCARET sektöründe yer alıyor.
Parti adaylarının sektörel dağılımına bakıldığında,
– En çok Ticaretle uğraşan adaya sahip parti DYP’de,
– Bilim sektöründe en çok aday Komünist Partisi’nde,
– Emekli sektöründe en çok aday Demokrat Parti’de,
– İşçi sınıfından en çok aday Halkın Kurtuluş Partisi’nde,
– Sağlık sektörü en çok aday CHP’de,
– Kamu sektöründe en çok aday MHP’de,
– Bilişim sektöründe en çok aday Komünist Partisi ve Millet Partisi’nde,
– Silahlı Kuvvetlerde,Sanat sektöründe görev almış en çok aday Vatan Partisi’nde,
– Finans sektöründe görev almış en çok aday Liberal Demokrat Partisi’nde,
– Ev Hanımı olarak kendini niteleyen en çok aday Halkın Kurtuluş Partisi’nde,
– Tarım sektöründe görev almış en çok aday Demokratik Sol Parti’de,
– Eğitim sektöründe almış en çok aday Merkez Parti’de,
yer almaktadır.
– AKP , en çok Hukuk, Yönetim, Mühendislik sektöründe adaylara,
– CHP, en çok Ticaret,Hukuk,Sağlık sektöründe adaylara,
– MHP, en çok Ticaret, Eğitim, Hukuk sektöründe adaylara,
– VATAN, en çok Emekli, Eğitim, Ticaret sektöründe adaylara,
– SAADET, en çok Ticaret,Mühendislik, Emekli adaylara,
– HDP, en çok, Ticaret, Eğitim,Hukuk sektöründe adaylara,
– ANADOLU Partisi, en çok Ticaret,İşçi,Emekli adaylara,
– tamamı kadın adaylardan oluşan Komünist Parti, en çok İşçi, Emekli, Eğitim sektöründeki adaylara
yer vermiştir.
Dikkat çeken bir diğer unsur olarak kendilerini işsiz olarak niteleyen 12 aday bulunmaktadır. Bunlardan 9 tanesi Halkın Kurtuluş Partisi’nde üye iken, 3’ü HDP’ye üyedir. Bunun dışında ülke olarak en sıkıntılı olduğumuz konulardan matematik alanında uzman olduğunu belirten 3 aday’dan 2’si Millet Parti’sinden, 1’i MHP’den olması dışında, kendisini istatistikçi olarak tanımlayan adaylardan 1’i Vatan Partisi’ne, 1’i Komünist Parti’si, 1’i de Merkez Parti’sine üyedir.
Sektörlere göre Partilerin Milletvekili Aday Sayısı Grid Analizi
Kuşkusuz, adayların meslekleri onların niteliğini belirleyecek kadar aydınlatıcı olmayacaktır. Siyasetin içerisinde eğitim seviyelerine göre yolsuzluk, hırsızlık, faşizm, yalan, saltanat düşkünlüğü, rüşvet, vatan toprağına sahip çıkmama, torpil, teröristle pazarlık, teröristle ortaklık gibi konularda ise en iyi tercihi seçmene ve seçmeni aydınlatıcı analizler paylaşan ve sayıları gitgide ülkemizde azalan aydınlara bırakmak gerekecektir.
Not: Bu analiz Sözcü’de yayımlanmıştır. http://www.sozcu.com.tr/2015/gundem/7-haziran-2015-genel-secim-analizi-815449/
