Edmund Blair Bolles imzasına sahip, düşünmek, üretmek ve saygı duymak adına oldukça nitelikli bir araştırmanın/derlemenin ürünü bir popüler bilim kitabı Galileo’nun buyruğu.
Kitabın isminin Galileo’nun buyruğu olmasının sebebi, Galileo’nun buyruk olarak alınabilecek tek şeyin bilimde saklı olduğunu düşünmesi ve yalnız bilimin argümanlarına riayet edecek bir insanlığın bizleri düzlüğe taşıyacağını öngörmesi…
Terminolojisini anlamak için başka kaynak gerektirmeyecek kadar özenli ve lirik bir tonda olan makalelerden oluşan kitabın ilk beğendiğim tarafı, indeksi…Çoğu yayınevinin dikkat etmediği bu özellik, esasında araştırmacı nitelikteki okuyucunun ne istediğini bilememelerinden kaynaklanıyor. (bkz: yayınevlerinde müşteri ilişkileri yönetimi) Kitabın indeksi ise, konularına ve tarihlerine göre iki çeşit indeks yapısına sahip. örneğin doğa, psikoloji, evren ya da dünyadışı zeki yaşam üzerine yazılmış makaleler veyahut hangi tarihte hangi düşünür ya da bilimadamı, uzmanlık dalı olan konu hakkında ne düşünmüş ve bunun, zaman çizelgesi üzerinde, bize nasıl bir analiz yapma imkanı sağlıyor, Kitabın başında tetkik edebiliyorsunuz.
Çok kalın bir kitap olan Galileo’nun Buyruğu’nun içeriği üç şekilde düzenlenmiş: birinci kısım; bilimsel hayal gücünün sorgulanması üzerine denemeler, ikinci kısım; ‘bilimsel hayalgücü işbaşında’, soyut kavramların nasıl somutlaştırıldığına ilişkin, üçüncü kısım ise; ‘bilimsel hayalgücünde üslup’. Bu son kısım; bilimsel yazında, dünya hakkındaki görüşlerin anlatılabilmesi için ‘nasıl bir üslup kullanılması gerekir?’ konusunda fikirler veren makaleler.
Kitapta konularına göre indeksi ve içerdiği makale başlıklarını sıralarsam:
genel:
francis bacon: kabile putları
karl popper: yılmayan bilim
stephen jay gould: darwin’in suistimali
gökbilim:
galileo galilei: teleskoptan ilk bakış
johannes kepler: ay’da denizler olduğunu kabul ediyorum
galileo galilei: evrenin merkezi nerede?
voltaire: isaac newton’un önemi
annie j. cannon: yıldızları sınıflandırma
arthur s. eddington: algol yıldızının öyküsü
sir james jeans: evrenin sonu
fred hoyle: genişleyen evren
carl sagan: dünya geçmişte ziyaret edildi mi?
edwar harrison: edgar allan poe’nun altın duvarları
richard preston. karanlıkta zaman
george smoot: büyük patlamayı aramak
biyoloji:
charles darwin: galapagos kuşları
alfred wallace: türlerin orjinal tiplerinden sürekli değişme eğilimleri üzerine
thomas h. huxley: darwin varsayımı
william bateson: galton’un genetiği
j.b.s haldane: böcek toplumlarında besin kontrolü
julian huxley: hayvanlarda kur yapma
loren c. eiseley: küçük adamlar ve uçan daireler
james watson: çifte baz
george b. challer: çiftleşme mevsimleri
kimya:
robert boyle: dört elementten kuşkulanma
antoine-laurent lavoisier: kimyanın elementlerinin önsözü
marie curie: radyumun elde edilmesi
herbert butterfiled: kimyanın değişimi
isaac asimov: laboratuvarda ölüm
primo levi: karbon
yerbilim:
herotos: mısır’ın yaratılışı
leonardo da vinci: dağlardaki deniz kabukları
horace benedict de saussure: buzul hareketleri
alfred wegener: anakara yapbozu
rachel carson: dinmeyen karyağışı
walter sullivan: sürüklenmeyi aramak
john mcpkee: taşları adlandırmak
louise b. young: buz dünya’yı nasıl değiştirdi
fizik:
lucretius: atomların kalıcılığı
galileo galilei: düşen cisimlerin hızları
isaac newton ve robert hooke: işığın doğası
hermand von helmholtz: enerjinin korunumu
james clerk maxwell: moleküller
robert kennedy duncan: radyoaktivite maddenin yeni bir özelliği
albert einstein: iki görelilik teorisi
bertrand russel: einstein ne yaptı?
ernes rutherford: atomun dönüşümü
j. robert oppehheimer: değişim geçiren bir bilim
werner heisenberg: atom fiziği ve nedensel yasa
richard feynman: geçmiş ile geleceğin ayırt edilmesi
paul davies: schrodinger’in kedileri ve wigner’in arkadaşları
heinz r. pagels: gözlemciyi hesaba katmak
fred alan wolf: esintisiz dalgalar
psikoloji
ernst mach: yeni bir duyu
john b. watson: yeni bilim: hayvanların davranışı
i.p. pavlov: etkinlik atomları
jean piaget: başkasının gözüyle görmeyi öğrenmek
frederic c. bartlett: düşüncede imgeleme
gordon w. allport: olgun kişilik
noam chomsky: b.f. skinner’in sorgulanması
edmund blair bolles: gestalt psikolojisi
Burada gördüğüm tek eksiklik ise matematik…kişisel tavsiyem; önce kitabın psikoloji üzerine olan makaleleriyle başlamanız. Bu size makalenin 5n 1k’sını vermesini açısından vakit kazandırıcı olabilir.
Kitabı merak ettim. Yazı için teşekkürler.